W dniach od 4 do 5 grudnia 2007 roku w Instytucie Teologicznym w Sandomierzu, miała miejsce konferencja naukowa na temat: "Aparat bezpieczeństwa wobec Kościoła Katolickiego na obecnym terytorium Diecezji Sandomierskiej 1944-1956". Organizatorami sesji była Kuria Diecezjalna w Sandomierzu, Instytut Pamięci Narodowej Oddział w Krakowie i Rzeszowie oraz Katedra Historii Kościoła XIX i XX w. Wydział Teologii KUL Jana Pawła II.

Pierwszego dnia referaty rozpoczęły się od słowa wstępnego bp. prof. dr. hab. Andrzeja Dzięgi, który nawiązując do wypowiedzi Jana Pawła II na temat zgłębiania wiedzy historycznej, życzył udanych refleksji nad tym trudnym okresem w dziejach Kościoła Katolickiego w Polsce. Pierwszą część sesji poprowadził ks. dr hab. Józef Marecki z Papieskiej Akademii Teologicznej. Jako pierwszy wystąpił ks. dr hab. Bogdan Stanaszek, profesor Seminarium Duchownego w Sandomierzu oraz wykładowca w Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. Tematem jego prelekcji były działania aparatu bezpieczeństwa wobec WSD i Kurii Biskupiej w Sandomierzu w latach 1944-1956. Te dwie instytucje kościelne były szczególnie inwigilowane przez UB. Aparat bezpieczeństwa za wszelką cenę chciał zwerbować informatorów, którzy mogli by dać cenne dane na temat księży pracujących w tych instytucjach oraz decyzji tam podejmowanych. Szczególnie silnej inwigilacji poddany został ks. bp. Jan Kanty Lorek. Kolejnym tematem był Wojewódzki Urząd Bezpieczeństwa Publicznego w Kielcach z siedzibą w Rytwianach, zaprezentowany przez dr Roberta Kuśnierza z IPN Odział Kraków - Delegatura w Kielcach. Prelegent miał niełatwe zadanie, gdyż zachowało się bardzo niewiele informacji na temat tej jednostki aparatu bezpieczeństwa. Pracownik IPN skupił się głównie na pracownikach WUBP, którzy odpowiedzialni byli za zwalczanie Kościoła Katolickiego. Trzecim prelegentem był ks. dr Albert Warso, profesor Wyższego Seminarium Duchownego w Radomiu oraz UKSW. Opracował on zagadnienie PUBP w Sandomierzu w walce z Kościołem rzymsko-katolickim. Oprócz inwigilacji Kurii i Seminarium, UB zajmował się duchowieństwem miasta Sandomierza i okolic. Ks. Warso przedstawił metody jakimi posługiwał się PUBP względem tych osób. Naświetlił także, jak słabe było wykształcenie tych, którzy mieli za zadanie "sprowadzić katolicyzm w obręb murów kościoła". Tematem kolejnego wystąpienia był komunistyczny aparat bezpieczeństwa wobec parafii diecezji lubelskiej włączonych w 1992 r. do diecezji sandomierskiej, zaprezentowany przez Piotra Tylec, alumna z WSD Sandomierz. Prelegent przedstawił problem w czterech zasadniczych częściach: struktura i skład PUBP w Kraśniku i Janowie Lubelskim, agentura w "środowisku kościelnym", represje wobec osób duchownych oraz laicyzacja społeczeństwa poprzez ograniczanie działalności duszpasterskiej. Represje jakie dotknęły omawiany teren były bardzo liczne i silne, o czym może świadczyć większa, niż na innych terenach, liczba aresztowanych księży oraz liczne sprawy obserwacyjne. Ostatnim wystąpieniem w pierwszej części był referat pracownika IPN Oddział w Krakowie Roksany Szczęch. Przedstawiła ona temat PUBP w Opatowie przeciw Kościołowi. PUBP w Opatowie obejmował dość duży obszar, m.in. Opatów, Ostrowiec Świętokrzyski i Kunów. Prelegentka skupiła się głównie na pracownikach tego urzędu zajmujących się Kościołem Katolickim oraz na informatorach pracujących "na obiekcie kler katolicki". Referentka przedstawiła także konkretne "spięcia" na linii UB- Kościół.

Po krótkiej przerwie na kawę, odbyła się druga część sesji tego dnia, którą poprowadził ks. dr hab. Bogdan Stanaszek. Niestety nie mógł odbyć się pierwszy bardzo ciekawy temat: Kapłani Diecezji Sandomierskiej skazani przez WSR w Kielcach, z powodu choroby prelegenta dr Ryszarda Śmietanki - Kruszelnickiego z IPN Oddział w Krakowie Delegatura w Kielcach. Dlatego w tej części odbyły się tylko dwa referaty. Pierwszy z nich na temat Ludzie kieleckiej "bezpieki" w walce z Kościołem przedstawiała Monika Komaniecka, pracownik IPN Oddział Kraków. Prelegentka omówiła strukturę WUBP w Kielcach, główne metody oraz kierunki pracy operacyjnej względem duchowieństwa. Omówiony też został problem ks. bpa Czesława Kaczmarka, skazanego w procesie pokazowym na karę więzienia. Jednak najwięcej miejsca referentka poświęciła kadrze WUBP w Kielcach oraz charakterystyce poszczególnych osób. Drugim wykładem było działanie UB/SB wobec biskupa Franciszka Jopa, które przedstawił ks. dr hab. Józef Marecki. Prelegent ukazał skrótowo życiorys bp. Jopa oraz kontekst trudnych czasów w jakich przyszło przebywać mu w Krakowie, a następnie na opolszczyźnie. Ksiądz profesor naświetlił różne działania UB przeciwko bp. Franciszkowi Jopowi, którego stale inwigilowało wielu informatorów. Prelegent skupił się głównie na "czasie krakowskim" w życiu bp. Jopa. Po przerwa obiadowej goście wzięli udział w wysłuchaniu świadectwa księży oraz dyskusji, którą poprowadził bp dr Marian Zimałek. Swoje świadectwa przedstawili księża: Wacław Krzysztofik, Jan Młynarczyk, Zygmunt Niewadzi oraz Waldemar Gałązka. Swoje świadectwo przedstawił też bp Marian Zimałek, który wspomniał o tym jak utrudniano naukę uczniom Niższego Seminarium Duchownego, o konfiskacie książek z biblioteki seminaryjnej, które notabene nigdy do niej nie powróciły. W swej pamięci biskup pomocniczy diecezji sandomierskiej przywołał fakty aresztowania niektórych księży, pracowników WSD Sandomierz, groźbę usunięcia biskupa Lorka z diecezji sandomierskiej oraz liczne rozmowy na temat tzw. "wrogich wypowiedzi". Tę część zwieńczyła wspólna dyskusja. Na koniec dnia odbyła się Msza Święta w bazylice katedralnej pod przewodnictwem bp. dr. Edwarda Frankowskiego, który także wygłosił homilię. Bp Frankowski jest żywym przykładem, tego jak UB prześladował księży, szczególnie tych, którzy chcieli zrobić coś dobrego dla Ojczyzny i Kościoła.

Dzień drugi sympozjum naukowego składał się z jednej sesji podzielonej na dwie części, które poprowadził Tomasz Bereza - pracownik naukowy Instytutu Pamięci Narodowej z oddziału rzeszowskiego. Był na nich obecny bp dr Edward Frankowski. Pierwsza z części tego dnia miała składać się z 4 referatów, niestety prelekcja dr. hab. Jana Konefała z Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego na temat PUBP w Kolbuszowej w walce z Kościołem rzymskokatolickim, nie mogła się odbyć z ważnych przyczyn. Pierwszym referatem było zagadnienie PUBP w Mielcu w walce z Kościołem rzymskokatolickim, które przygotował Mirosław Surdej, pracownik IPN Oddział Rzeszów. Omówił on powstanie i strukturę PUBP oraz agenturę zajmujących się sprawami Kościoła Katolickim, zarówno wśród świeckich jak i duchownych. Pracownik IPN naświetlił również różne sposoby "walki" z duchowieństwem katolickim, która odbywała się na obszarach szkolnictwa, burs szkolnych, organizacji religijnych oraz kontroli homilii. Bardzo wiele miejsca poświęcono zagadnieniu laicyzacji młodzieży. Jako druga wystąpiła Katarzyna Kyc z IPN Oddział w Rzeszowie, z tematem PUBP w Tarnobrzegu w walce z Kościołem rzymskokatolickim. Obszar działalności tego urzędu był bardzo duży, w jego skład wchodziły takie miejscowości jak Nowa Dęba, Rozwadów, Radomyśl oraz Tarnobrzeg. Prelegentka ukazała zaangażowanie się księży w działalności niepodległościowego podziemia zbrojnego, głównie chodziło tu o organizacje WiN. Naświetlone także zostały "wrogie" wypowiedzi księży z tego terenu oraz sieć agenturalna. Ostatnią w tej części prelekcją był temat PUBP w Nisku w walce z Kościołem rzymskokatolickim, który przygotował w zastępstwie Mariusza Krzysztofińskiego, Bogusław Kleszczyński, pracownik IPN Oddział Rzeszów. Temat ten również ukazywał działania UB na dość dużym obszarze, m.in. na terenach Niska, Jarocina, Jeżowego, Ulanowa oraz powstającej Stalowej Woli. Prelegent przedstawił prześladowania księży, którzy pomagali członkom AK i Win-u. Omówił też próby zamknięcia żywego Kościoła Katolickiego w "murach świątyni". Nie ominą też zagadnień kadry PUBP, agentury oraz prób blokowania duszpasterstwa. Drugą część sesji rozpoczął referat Piotra Chmielowca, omawiający kapłanów dekanatów północnych diecezji przemyskiej skazanych przez komunistyczny wymiar sprawiedliwości. Tymi kapłanami byli: ks. Józef Masztalerz (za współpracę z podziemiem kilka miesięcy przetrzymywany przez UB), ks. Władysław Skalny (za kontakt z AK, przebywał w areszcie UB) oraz ks. Augustyn Partykiewicz (za rozgłaszanie "fałszywych" informacji na temat Katynia, przetrzymywany 1,5 roku w więzieniu). Obrady zakończył temat ludzie rzeszowskiej "bezpieki" w walce z Kościołem 1944-1956, przygotowany przez Mirosława Surdeja w zastępstwie dr Krzysztofa Kaczmarskiego. Prelegent przedstawił struktury WUBP w Rzeszowie zajmujące się Kościołem rzymskokatolickim oraz pracujące tam osoby, wraz z ich życiorysem oraz "karierą" w organach aparatu bezpieczeństwa. Sesję zakończyła wspólna dyskusja, a na koniec uroczystego błogosławieństwa udzielił bp Edward Frankowski.